Jura

Wyżyna Krakowsko-Wieluńska to malownicza kraina występowania licznych ostańców skalnych i jaskiń. Ciągnie się pasem do 20 km szerokości na odcinku 160 km w kierunku północno-zachodnim, z okolic Krakowa po Wieluń. Teren ten jest częścią większej jednostki geograficznej – Wyżyny Śląsko-Krakowskiej. Kraina ta potocznie nazywana jest Jurą.

Wyżyna Krakowsko-Wieluńska w przeważającej części zbudowana jest z nachylonej ku północy płyty głównie wapieni górnojurajskich o miąższości ok. 400 m. zapadającej się pod pokrywą młodszych osadów kredowych. Maksymalna wysokość wzniesień osiąga tu niewiele ponad 500 m. npm.

Zdecydowaną rolę w kształtowaniu rzeźby tego regionu odegrały procesy krasowe. Na terenie Wyżyny Krakowsko-Wieluńskiej jest znanych obecnie ok. 1500 jaskiń i schronisk. Większość jaskiń to obiekty o niewielkiej długości do kilku metrów. Liczba jaskiń systematycznie rośnie a w ostatnich latach odkryto wiele nowych, w tym największą Wierną. Odkryto też nowe partie w wielu znanych wcześniej jaskiniach.

nr	nazwa Jaskini	dług/m	deniw/m
1	Wierna	1027	30
2	Wierzchowska Górna	975	25
3	Szachownica I	690	14
4	Brzozowa	645	18
5	Twardowskiego	500	17
6	Pod Skiprzepą	450	9
7	Piętrowa Szczelina	428	45
8	Józefa	402	41,7
9	Koralowa	375	35.5
10	Pod Bukami I II	344	25
11	Studnisko	337	77,5
12	Nietoperzowa	326	23
13	Łokietka	320	7
14	Szachownica II	297
15	Smocza Jama	276	15
16	Szeroki Aven	270	59
17	Kryspinowska	255	5
18	Olsztyńska i Wszystkich Świętych	240	24
19	Wiercica	220	31
20	Szeptunów Szmaragdowa	218	23
21	Ciemna	209
22	Kryształowa	200	14
23	Mąciwody	195	23
24	Zbójecka	189	15
25	Towarna i Dzwonnica	183
26	Januszkowa Szczelina	180	56
27	Głęboka	175	16
28	Racławicka	168	26
29	Jama Ani	158	30
30	Zegar	155
31	Ciasny Aven	150	37
32	W Straszykowej Górze	150	21
33	W Zielonej Górze	150	9