Odkrycie w jaskini gipsowej Ponidzia
Jak się mała jaskinia dużą stała
Grupa świętokrzyskich grotołazów w okresie lata i jesieni 2012r. eksplorowała małą jaskinię na terenie Ponidzia położonego pomiędzy Buskiem Zdrój a Wiślicą. Jaskinia powstała w pokładach gipsu zalegających tu generalnie zaledwie kilka metrów pod powierzchnią pól uprawnych. Znanych jest tu ok. 100 jaskiń, których otwory są najczęściej usytuowane w zapadliskach po oberwaniu się stropów najstarszych korytarzy jaskiniowych lub cienkich wychodniach pokładów gipsu.
Początkowe partie tej jaskini posiadającej 2 otwory były znane od dawna zarówno przez okolicznych mieszkańców jak i grotołazów penetrujących ten teren. Jaskinia ta nawet posiada kilka nazw co świadczy o tym, że pozornie była wielokrotnie odkrywana przez różne osoby, które nie zadbały zapoznać się dotychczasowym stanem wiedzy na ten temat, chociażby u miejscowej ludności. Położenie jaskini zapewne w niecce po zawaleniu się jej części sprzyja gromadzeniu się w jej wnętrzu wody i błota dlatego odstraszyły wcześniejszych odkrywców przed głębszym penetrowaniem.
Jaskinią zainteresowała się 4 osobowa grupa grotołazów z kieleckiego klubu jaskiniowego i dzięki uporowi w kolejnych wyjazdach odkrywali coraz dalsze partie jaskini. Eksploracja nie była łatwa z uwagi na występujące tu ciasnoty i wodę, która rozlewa się w 30 procentach korytarzy. Eksploracja nie została zakończona z powodów techniczno-terenowych, możliwe są dalsze odkrycia i przedłużenie jaskini. Po zakończeniu dotychczasowej eksploracji wykonano profesjonalną dokumentację kartograficzną oraz fotograficzną. Według pomiarów łączna długość korytarzy to 342 m, to tylko o 10 mniej od mierzącej 352 m najdłuższej na terenie całej Niecki Nidziańskiej Jaskini Skorocickiej.
W najbliższej przyszłości planowane jest przeprowadzenie przyrodniczych badań naukowych. Z uwagi na przebieg korytarzy jak i występującą tu wodę jaskinia nie nadaje się do zwiedzania i nie może być odwiedzana rzez przypadkowe osoby. Ze względu na ochronę jaskini jej dokładne położenie i zaproponowana nowa nazwa jest utrzymywana w tajemnicy.