Tatrzańskie jaskinie turystyczne

Na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego jest udostępnionych kilka jaskiń do samodzielnego ruchu turystycznego. Tylko jedną Jaskinię Mroźną można zwiedzić z przewodnikiem i w bardziej komfortowych warunkach ale za dodatkową opłatą. Wszystkie jaskinie turystyczne Tatr Zachodnich oprócz jednej znajdują się w obrębie Doliny Kościeliskiej.

Dziura w dolince reglowej Ku Dziurze.

To najbliższa od Zakopanego jaskinia turystyczna odwiedzana przez wczasowiczów od co najmniej połowy XIX w. Dolny otwór jaskini znajduje się w połowie dolinki pod okazałą skałą w grzbiecie Spaleńca, opadającego spod Sarniej Skały na wysokości 1002 m. npm. Generalnie Dolinka ku Dziurze znajduje się pomiędzy Doliną Białego od wschodu a Doliną Strążyską od zachodu. Do wylotu dolinki można dotrzeć Ścieżką pod Reglami z obydwu kierunków, dalej znakowana ścieżka idąca niezbyt stromą dolinką doprowadzi nas do otworu jaskini gdzie kończy się szlak turystyczny.

Aby grotę zwiedzić należy się zaopatrzyć tylko w latarkę – czołówkę, aby mieć wolne ręce. Do jaskini prowadzi obszerny otwór z korytarzem, za którym otwiera się duża sala z drugim otworem w stropie. Za salą można jeszcze zejść w dół pochylniowym obszernym korytarzem do komory końcowej.

Cała jaskinia ma długość 180 m i 43 m deniwelacji, nie posiada szaty naciekowej, a w stropie i ścianach widoczne są kotły wirowe. Jaskinia została opisana przez Bogusza Stęczyńskiego w 1860 r. oraz w przewodniku Walerego Eljasza w 1970 r.

Jaskinia Mroźna

Otwory jaskini i sama jaskinia znajdują się we wschodnich zboczach Doliny Kościeliskiej a konkretniej w Masywie Organów. Jaskinia posiada dwa otwory na wysokości 1112 i 1118 m. npm do, których doprowadzają znakowane ścieżki turystyczne. Do otworu wejściowego najszybciej dotrzemy idąc z Kir poprzez Dolinę Kościeliską, w okolicy Lodowego Źródła należy skierować się na ścieżkę idącą w głąb Doliny Zbójnickiej.

Jaskinię zwiedza się w okresie letnim z przewodnikiem ok. 40 minut za opłatą. W jaskini jest poprowadzona ścieżka betonowa i jest zainstalowane oświetlenie elektryczne. Wyjście z jaskini następuje przez drugi otwór w okolicy otworów jaskini Zimnej i Naciekowej. Te wszystkie trzy jaskinie są częściami jednego systemu jaskiniowego, z czego największą jaskinią jest Zimna.

Jaskinia posiada prosty poziomy, tunelowy przebieg z małymi odgałęzieniami, całkowita jej długość to 560 m przy deniwelacji ok. 45 m. Jaskinia Mroźna nie posiada zbyt bogatej szaty naciekowej, może być atrakcją dla osób, które jeszcze w żadnej jaskini nie były.

Jaskinia Mroźna została odkryta w 1934 r. przez znanego grotołaza Stefana Zwolińskiego, który od lat szukał w Tatrach jaskini posiadającej bogatą szatę naciekową i nadającej się do udostępnienia turystycznego. Jaskinia pierwotnie posiadała drożny jeden otwór (obecnie wyjściowy), i zaledwie kilkadziesiąt metrów zamulonych prawie po strop korytarza.

W 1950 r. rozpoczęły się prace pozwalające na udostępnienie jaskini do ruchu turystycznego co wstępnie trwało ponad rok. W wyniku prac polegających na poszerzeniu jaskini poprzez usunięcie namuliska i rozkuciu skał zostało odkryte kolejne 300 m korytarza doprowadzającego prawie pod powierzchnię. Dalsze masowe przekopywanie i poszerzanie jaskini wraz z wykonaniem sztucznego otworu doprowadziły w lipcu 1953 r. do otwarcia jaskini jako turystycznej i tym samym „idee fixe” odkrywcy została spełniona.

Jaskinia Mylna

Jaskinia znajduje się w po zachodniej stronie Doliny Kościeliskiej, pod ścianami Raptawickiej Turni. Do otworu wejściowego najszybciej dotrzemy idąc z Kir poprzez Dolinę Kościeliską, niedaleko za Halą Pisaną należy się skierować na znakowaną ścieżkę turystyczną prowadzącą pod ściany Raptawickiej Turni.

Jaskinia posiada dwa główne otwory (wejściowy i wyjściowy), na wysokości 1150 m. npm. W okolicach otworu wejściowego, zaraz po przejściu krótkiego korytarza są zlokalizowane kolejne otwory zwane Oknami Pawlikowskiego, uznawanego za odkrywcę dalszych niż przyotworowych partii tej jaskini w roku 1885. Otworów tych nie należy wykorzystywać jako wyjściowych bo są położone w pionowej ścianie.

Mylną można zwiedzać samodzielnie przez cały rok ale najlepiej w grupie. Do zwiedzania należy się odpowiednio przygotować, należy posiadać latarkę najlepiej zakładaną na czoło, można też się przebrać, bo można się tu trochę pobrudzić przechodząc przez niskie przełazy i płytkie okresowe kałuże wody.

Pokonywanie jaskini z dużym plecakiem może sprawić większą niewygodę i jego zabrudzenie. Jaskinia Mylna jak sama nazwa wskazuje posiada dość skomplikowany układ korytarzy i jest jaskinią ciekawą choć prawie nie posiada szaty naciekowej. Można tu zobaczyć wyraźne ślady przepływu i krążenia wody gdy jaskinia znajdowała się jeszcze na poziomie ówczesnego koryta Potoku Kościeliskiego.

Można też tu zaznajomić się, choć częściowo z charakterem i budową poziomych jaskiń tatrzańskich. Jaskinia jest dobrze oznakowana i obowiązuje w niej ruch jednostronny w kierunku do sztucznego otworu położonego prawie na wprost wylotu Wąwozu Kraków, gdzie sprowadza również oznakowana ścieżka turystyczna.

Jeden z otworów jaskini jest widoczny z dna doliny więc jaskinia i jej początkowe korytarze musiały być znane pasterzom, poszukiwaczom skarbów i zapewne górnikom a później wczasowiczom oraz turystom XIX w.

Prawdopodobnie o Jaskini Mylnej albo przynajmniej jej otworze pisze Bogusz Stęczyński już w 1860 r. W roku 1886 po odkryciach dalszych korytarzy udokumentowanych pierwszym szkicowym planem jaskini przez Gwalberta Pawlikowskiego i na jego wniosek Towarzystwo Tatrzańskie buduje ścieżkę do jaskini i poszerza wąskie przejścia tym samym udostępnia jaskinię dla ruchu turystycznego.

To pierwsza polska jaskinia udostępniona turystycznie i druga w całych Tatrach po Jaskini Bielskiej. Następnych ciekawych odkryć dokonuje dopiero w roku 1934 S. Zwoliński i J. Zahorski. Powstaje nowy plan jaskini poparty pomiarami i przybywa jaskini prawie 0,5 km nowych korytarzy.

W roku 1949 zostaje wykonany sztuczny otwór od strony Hali Pisanej, zostają też poszerzone ciasne miejsca od tej strony i wykonana zostaje ścieżka turystyczna sprowadzająca na dno doliny. Od tej pory jaskinia jest zwiedzana bardzo często.

Jaskinia Obłazkowa

Do tej jaskini docieramy jak do Jaskini Mylnej, otwór znajduje się przy końcowym fragmencie ścieżki. Jaskinia ta jest fragmentem Mylnej i ma dość prosty układ i niewielkie rozmiary 120 m długości przy deniwelacji 5 m. Jaskinię można zwiedzić przed wejściem do Mylnej, też będziemy potrzebowali latarki. Jaskinię po raz pierwszy opisał w 1886 roku Gwalbert Pawlikowski. Komora końcowa jaskini została odkryta przez braci Tadeusza i Stefana Zwolińskich w latach 30-tych ubiegłego stulecia.

Jaskinia Raptawicka

Dojście do otworu jak do Jaskini Mylnej. Po dotarciu na niezalesione zbocze pod Raptawicką Turnią jeszcze przed poziomym trawersem ścieżki, musimy się wspiąć małym ale stromym progiem skalnym zabezpieczonym łańcuchem stalowym. Nad progiem dość duży pionowy otwór sprowadzający do dużej zawaliskowej sali. Na dół schodzimy po stalowej drabinie ok 4 m.

Jaskinia ta posiada odmienny charakter niż Jaskinia Mroźna choć genetycznie jest z nią związana, stanowiła górne jej piętro. Główna, odwiedzana część jaskini to dużych rozmiarów sala dość lekko opadająca w głąb masywu skalnego. W stropie bliżej otworu dwa małe okna skalne. Jaskinia posiada boczne odgałęzienia z salkami za przewężeniami rzadziej odwiedzane.

Całkowita długość jaskini to 150 m i deniwelacja 15m. Jaskinia opisana została w 1887 roku przez Gwalberta Pawlikowskiego i prawdopodobnie nie była wcześniej znana z uwagi na to, że otwór jaskini jest dopiero widoczny po wspięciu się na pionowy próg skalny. W roku 1925 Tadeusz i Stefan Zwolińscy odkrywają dość wąski korytarz idący w kierunku powierzchni.

Smocza Jama

Dojście do otworu dolnego z Wąwozu Kraków, tam najlepiej dotrzeć przez Dolinę Kościeliską. Za Halą Pisaną skręcamy w lewo do wąwozu, nim dotrzemy do dość dużego skalnego rozszerzenia gdzie kończy się szlak turystyczny. Teraz musimy wspiąć się na lewy stromy próg skalny zabezpieczony drabiną stalową. Po wyjściu na próg zobaczymy otwór jaskini położony na wysokości 1100 m. npm. Z lewej strony biegnie stroma podskalna ścieżka turystyczna zabezpieczona łańcuchami stalowymi i klamrami. Ścieżką tą można dotrzeć do górnego otworu Smoczej Jamy omijając jaskinię.

Najczęściej droga ta jest używana po wyjściu górnym otworem, by dotrzeć na powrót na dno Wąwozu Kraków. W jaskini obowiązuje jednostronny ruch od dolnego do górnego otworu, należy tego przestrzegać ze względów bezpieczeństwa. Jaskinia

Smocza Jama to dość krótki ale stromy tunel skalny przebijający się przez ścianę Wąwozu Kraków o długości 40 m i deniwelacji ok. 16m.Jaskinia nie posiada nacieków, na ścianach widoczne liczne ślady mycia przez wodę w okresie jej tworzenia się, przy górnym otworze współczesne ślady spływania wody opadowej.

Jaskinia posiada zabezpieczenia łańcuchowe i przy jej zwiedzaniu konieczne jest światło czołowe ze względu na konieczność przytrzymywania się.

Jaskinia była znana od dawna pasterzom, poszukiwaczom skarbów i górnikom później turystom i badaczom Tatr. Została opisana w przewodniku Kolbenhayera z 1876 roku, później przez Gotfryda Ossowskiego (1882).