Krótka historia poznania jaskiń

Człowiek interesował się jaskiniami od zarania dziejów, zapewne od momentu, gdy w jego świadomości wartości poznawcze przybrały na znaczeniu. Na początku przyotworowe fragmenty jaskiń były naturalnymi miejscami schronienia. Z czasem zaczął zaglądać głębiej tam gdzie światło dzienne już nie docierało. Najpierw musiał nauczyć się krzesać ogień i wykorzystywać go jako przenośne źródło światła. Gdy już dotarł głębiej musiał nauczyć się pokonywać napotkane przeszkody terenowe. Ciągle czegoś się uczył, dlatego mógł docierać głębiej i dalej. W okresie migracji ludów też na swojej drodze napotykał jaskinie. Można rzec, że tak rodziła się geograficzna i jaskiniowa eksploracja stopniowo poznawanych terenów. Z czasem, gdy już człowiek osiadł w nowych miejscach zaczął wykorzystywać jaskinie dla swoich celów nie tylko życiowo-bytowych. Jaskinie często stawały się w świadomości ówczesnego człowieka miejscem kultowym i pochówku a w końcu nawet twórczości umysłowej.

Stosunkowo powolne poznawanie jaskiń trwało aż do końca XVII wieku, choć można w nim wyróżnić okresy wzmożonego zainteresowania. Z początkiem wieku XVIII – okresu budowania nowoczesnej nauki opartej na empirycznym badaniu przedmiotu danej dyscypliny, gwałtownie wzrosło zainteresowanie jaskiniami i ich prawdziwa eksploracja.

W miarę rozwoju środków transportu ilość poznanych jaskiń z roku na rok lawinowo rośnie. Powstają pierwsze organizacje turystyczne, powiązane ze środowiskami naukowymi i za tą sprawą powstają podwaliny pod nową naukę – speleologię. W miarę jej rozwoju następuje doskonalenie technik i sprzętu do pokonywania jaskiń. Początkowo są to drabiny ostrewki, ale są też próby wykorzystania ówczesnego sprzętu alpinistycznego. Padają pierwsze rekordy w eksploracji, szybko okazuje się, że granica osiągnięcia najdalszego lub najgłębszego punktu jaskini jest ulotna. Z roku na rok są poznawane coraz większe jaskinie a niektóre z nich zostają przystosowane dla rodzącego się ruchu turystycznego.

Konsekwencją coraz większego zainteresowania jaskiniami dla celów eksploracyjnych jest powstanie wielu klubów i towarzystw jaskiniowych z początkiem XX w. Organizacje takie powstawały szczególnie w krajach Europy, w sąsiedztwie dużych rejonów krasowych, gdzie poznano już wiele jaskiń. Zaczyna się rywalizacja w znalezieniu najgłębszej jaskini, która prowadzi do rozwoju speleologii. Po drugiej wojnie światowej środowiska jaskiniowe organizują się na nowo i powstają nowe kluby. W następnych latach na skutek odrodzenia się swoistej rywalizacji, terenem działania stają się coraz częściej wyższe partie gór zapewniające osiągnięcie rekordu. Skutkiem tej pogoni za wynikami jest całkowite wręcz zaadaptowanie technik alpinistycznych. Powstaje cała nowa grupa sprzętu umożliwiającego szybkie pokonywanie głębokich studni jaskiniowych i kominów.
W tym samym czasie inne towarzystwa bardziej geograficzno-naukowe zaczynają organizowanie wypraw w odleglejsze tereny krasowe świata. Terenem działania tych wypraw stają różne regiony, szczególnie Azji i Ameryki Środkowej. W krajach gdzie działały wyprawy europejskie czy amerykańskie, nawet w tych najbardziej egzotycznych w końcu też powstają towarzystwa speleologiczne.

Minęło tak dużo tysiącleci, od kiedy człowiek zainteresował się jaskiniami a lista nowo odkrytych ciągle rośnie. Pomimo to nadal nie jest wiadomo, która jaskinia jest najgłębsza czy najdłuższa.

Jaskinie posiadające 1000 metrową głębokość przyrost w latach:
1956 – 1  Gouffre Berger -1122
1966 – 2  Pierre Saint Martin -1171, Gouffre Berger
1978 – 6  Jean Bernard -1298, Sima GESM – 1070, Schneeloch -1034, Hochlecken – Grosshohle -1022
1996 – 58 jaskiń w tym najgłębsza Reseau Jean Bernard 1602
2012 – 95 jaskiń w tym najgłębsza Krubera (Wronia) -2197